Als je werkt in het sociaal domein ken je het probleem. Je biedt integrale ondersteuning volgens de opdracht vanuit de wetgever. Je zoekt naar de vraag achter de vraag van je burger. In de praktijk maken privacyrichtlijnen dat lastig.
Je legt alleen gegevens vast die passen bij het doel van je ondersteuning
Een van de grote struikelblokken is het principe van doelbinding: Stelt je inwoner een vraag betreft de Wet maatschappelijke ondersteuning? Dan leg je geen gegevens vast over zijn financiële situatie.
Andersom geldt het ook. Je houdt het antwoord op een financiële vraag binnen het kader van de Participatiewet. Je mag geen informatie van ander leefdomein opzoeken, opslaan en uitwisselen. Zo is dat geregeld in de wet.
Om een inwoner goed te helpen kan het nodig zijn verder te kijken
De wet regelt niks over het verwerken van persoonsgegevens die aan de randen van de vraag liggen. Maar die bredere kijk kan wel degelijk relevant zijn voor het bieden van de beste ondersteuning aan je inwoner.
Je inwoner mag wel zelf toestemming geven voor het opslaan van gegevens en het delen van diens casus. Zo kun je de gegevens toch vastleggen en breder kijken naar zijn of haar situatie. Maar hoort een inwoner vrijelijk te geven. Dit betekent dat er niets van af moet hangen. Geeft de inwoner signaal dat hulp zonder die toestemming niet mogelijk is? Dan is het maar de vraag of de toestemming de juiste basis heeft.
Je merkt wel, het ontbreekt aan een goede wettelijke basis voor het verwerken en uitwisselen van persoonsgegevens. Die staat de kwaliteit van integrale ondersteuning in de weg.
Er komt een wettelijke basis voor het verwerken van persoonsgegevens
De wetgever herkent het probleem van het uitwisselen van persoonsgegevens ook. Ze werkt de Wet aanpak meervoudige problematiek in het sociaal domein (Wams) uit. Deze wet maakt het mogelijk om meer informatie over de situatie van de burger vast te leggen en uit te wisselen. Zo kun je breder naar de casus kijken. Bovenal zorgt de Wams ervoor dat er voldoende wettelijke basis is om gegevens vast te leggen en uit te wisselen.
Het wetsontwerp is in de maak
Het is goed om te weten dat we met de Wams nog maar aan het begin staan van het wetsontwerp. We verwachten dat het voorstel binnenkort met een advies van de Raad van State aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Wij sorteren alvast voor en nemen je mee in wat we weten.
De Wams heeft invloed op meerdere wetten in het sociaal domein
Hoe het ontwerp van de Wams in elkaar zit leggen we je graag uit.
De Wams maakt aanpassingen in de volgende wetten: Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Participatiewet, Jeugdwet en de Wet op de Gemeentelijke Schuldhulpverlening.
Kijk wat het gehele sociaal domein kan bieden bij deze Wmo-melding
In de Wmo lees je een definitie van het sociaal domein. Deze definitie maakt duidelijk dat maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp, kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering in dit domein vallen. Net als schuldhulpverlening of ondersteuning vanuit de Participatiewet. Dit zorgt voor een helder kader. Binnen dat kader ligt de opdracht voor gemeenten ‘zorg voor een integrale en gecoördineerde aanpak’.
De wetgever verbindt voorwaarden aan het bieden van een maatwerkvoorziening binnen de Wmo. Je moet zorgen dat deze voorziening goed is afgestemd op de dienstverlening die de burger al ontvangt binnen het sociaal domein. Ook moet je kijken welke andere dienstverlening en interventies je nog meer kunt leveren vanuit het sociaal domein. Dit daagt je uit om kritisch naar de casus van je inwoner te kijken en alle mogelijke behoeften en oplossingen goed in kaart te brengen.
Door de duidelijke definitie krijg je de nieuwe opdracht: Kijk wat het gehele sociaal domein kan bieden aan deze inwoner.
Ook bij andere aanvragen kijk je breder
Niet voor iedere inwoner ontvang je een Wmo-melding. Niet voor alle casussen is dit brede kijken aan de orde. Terwijl je dit wel wilt als het nodig is. Daarom zijn er meer wetsaanpassingen nodig bij andere wetten in het sociaal domein. Je krijgt dan ook vanuit de Jeugdwet, Wet op de Gemeentelijke Schuldhulpverlening en Participatiewet opdracht aanvullend onderzoek te doen. De wet nodigt je uit breder te kijken: ‘Kijk wat het gehele sociaal domein kan bieden aan deze inwoner’.
Je overweegt of er een brede oplossing in het sociaal domein nodig is en er inzet van andere wetten nodig is. Zo ontstaat er een lus.
De wams heeft impact op je hele organisatie
Je snapt, dit heeft impact in verschillende lagen van je organisatie. Om je te helpen voorbereiden, organiseren we, samen met de Gebruikersvereniging, een webinar
Kijk het webinar over de Wams terug
Op dinsdag 22 maart 2022 leerde je meer over de aanleiding van dit wetsvoorstel en de inhoud. Ook gingen we met je in gesprek over dit onderwerp.
Was je er niet bij maar wil je het terugkijken? Vraag de opname aan.
‘Software moet de mens centraal stellen’
Robin Hutten, Businessanalist CiVision Samenlevingszaken
