We verwachten op de langere termijn verschillende wijzigingen in het inkomensdomein. Misschien is de belangrijkste wel de Participatiewet in balans. Door dit wetsvoorstel worden meer dan 20 wijzigingen doorgevoerd in de Participatiewet. Echter gaat het er steeds sterker op lijken dat deze wet niet voor 2026 ingevoerd gaat worden.
Daarom richten we ons nu op 2 andere ontwikkelingen die voor het inkomensdomein relevant zijn. En daarmee direct ook voor jouw gemeente.
De gemeente lost tijdelijk de eenverdienersproblematiek op
De eenverdienersproblematiek is een complex probleem. Kort gezegd komt het er op neer dat niet in alle inkomensregelingen de afbouw van een dubbele heffingskorting gelijk loopt. Hiermee bestaat de mogelijkheid dat gehuwden met 1 uitkering van bijvoorbeeld het UWV met een Toeslag op grond van de Toeslagenwet onder het netto sociaal minimum komen. Zij vragen een aanvullende bijstandsuitkering aan om dit netto verschil op te lossen. Hierdoor stijgt het verzamelinkomen met als gevolg dat de huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag zakken. Net als het kindgebonden budget. Deze onhebbelijkheid wordt in 2028 opgelost door een aanpassing in fiscale wetgeving.
Tot die tijd lost de gemeente dit op met een overbruggingsregeling. Het komt er op neer dat in de Participatiewet een nieuw artikel komt. Op basis van dit artikel verstrekt de gemeente categoriale bijzondere bijstand aan deze doelgroep. De bedragen worden forfaitair. Dat betekent dat niet iedereen een vergoeding op maat krijgt. Deze algemene vergoeding zal, omdat ook de dubbele heffingskorting een afbouw kent, in de loop der jaren afbouwen. Deze bedragen verstrekt de gemeente onder een zogenaamde eindheffing. Dit betekent dat een inwoner niet als belastingplichtige zelf wordt aangeslagen, maar dat de gemeente de loonheffingen afdraagt over de totaalsom die verstrekt wordt. Natuurlijk zorgen wij dat we onze programmatuur tijdig aanpassen.
Werkende Oekraïners in een gemeentelijke opvang gaan een eigen bijdrage betalen
Het ministerie van Justitie en Veiligheid werkt op dit moment de laatste punten uit voor een regelwijziging op de Regeling opvang ontheemden Oekraïne (RooO). Naast dat deze regeling wordt aangepast is er ook een wetsvoorstel in voorbereiding. Op basis van dit wetsvoorstel kun je als gemeente straks Suwinet Raadplegen voor de RooO. Ook het Inlichtingenbureau werkt een extra service uit voor rechtmatigheidscontroles. Maar dit is nog niet alles.
Zo gaat dwingend voorgeschreven worden dat een gemeente het leefgeld intrekt wanneer er sprake is van inkomsten. Alleen bij onevenredige schade hoeft de gemeenten dit niet te doen. Maar dit zal eerder een uitzondering dan de regel zijn. Daarnaast zijn straks verplicht om een eigen bijdrage op te leggen. Dit is van toepassing op alle Oekraïners die in een gemeentelijke opvang verblijven en geen leefgeld krijgen omdat zij inkomsten hebben. Zij betalen dan een bijdrage voor het gebruik van nutsvoorzieningen als gas, water en elektra en ook voor maaltijden die zij gebruiken. De eigen bijdrage is gemaximeerd.
Hoe de gemeente de eigen bijdragen int is nog niet vastgelegd. Ook is de incassoprocedure nog niet helemaal helder. Het streven van het ministerie is om de regeling per 1 juli 2024 in te laten gaan. De verwachting is dat gemeenten en ook wij als softwareleverancier, dan nog niet klaar zijn. Daarom wordt gemeenten de gelegenheid geboden om de implementatie binnen een half jaar te doen. Een gemeente moet dus uiterlijk 1 januari 2025 volgens de voorgeschreven wijze werken. Dit geldt dan voor het intrekken van het leefgeld en ook voor het opleggen van eigen bijdragen.
‘Software moet de mens centraal stellen’
Robin Hutten, Businessanalist CiVision Samenlevingszaken
